توضیحات :

‏

‏* این برنامه به درد چه کسایی میخوره؟

درس بارگذاری از مهمترین دروس مهندسی عمران است. این برنامه مناسب برای رشته مهندسی عمران، دروس: بارگذاری، انواع پروژه های ساختمانی درسی و ‏اجرایی و به خصوص آزمون نظام مهندسی است. این برنامه علاوه بر اینکه برای امتحانات مقطع کارشناسی مناسب است، بسیاری از فارغ التحصیلان مهندسی عمران ‏در امتحانات نظارت و محاسبات نظام مهندسی (ورود به حرفه‌ مهندسان) از اون بهره میبرن و استفاده میکنن. توی محاسبات ساختمان هم عملا به کار میاد چون باید ‏قوانین نظام مهندسی رو رعایت کنی. پس یه برنامه ایه که یک عمر به کارت میاد. درس سازه‌های بتن مسلح از مهمترین دروس مهندسی عمران به شمار میاد. در واقع ‏این درس از جمله مهمترین دروس کاربردی در حرفه مهندسی عمران، چه در طراحی و چه در اجرا هست. توی امور محاسباتی امکان نداره با ترکیبات مختلف ‏بارگذاری سر و کار نداشته باشی. همونطور که میدونی محاسبات مربوط به سازه های بتنی بر اساس روش حالت حدی نهایی هستش که برای پیدا کردن نیروهای وارد ‏به سازه باید از ترکیبات مختلف بارگذاری به روش مقاومت نهایی استفاده کرد. این برنامه علاوه بر اینکه برای امتحانات مقطع کارشناسی در دروس سازه های بتن ‏مسلح و پی سازی مناسب است، بسیاری از فارغ التحصیلان مهندسی عمران در امتحانات نظارت و محاسبات و اجرای نظام مهندسی (ورود به حرفه‌ مهندسان) از اون ‏بهره میبرن و استفاده میکنن. این برنامه برای ماشین حساب‌های سری کلاسپد (‏ClassPad‏) نوشته شده است.‏

‏* این برنامه چه کارایی میتونه بکنه؟

همونطور که اطلاع دارین از سال 1392 آیین نامه بارگذاری ساختمان تغییر کرد و بارهای جدیدی رو باید در ترکیبات بارگذاری لحاظ کرد. برنامه قادر به محاسبه ‏ترکیبات مختلف بارگذاری به روش مقاومت نهایی شامل بارهای مرده، زنده، زلزله، باد، سیل، باران، برف، باد وارد بر یخ، فشار خاک و آب، نشست تکیه‌گاهی و ‏خزش و ... میباشد. ترکیبات بارگذاری جدید بیش از 60 حالت مختلف رو شامل میشه که محاسبه دستی اون کار بسیار وقت گیر و همراه با اشتباهیه. این برنامه تمام ‏حالات مختلف ترکیبات بار مبنا، ترکیبات بارهای شامل سیل و بار یخ جوی و همچنین بارهای خودکرنشی رو لحاظ میکنه و همراه با ارائه روابط مربوطه بحرانی‌ترین ‏ترکیب بار رو برای شما در شرایط بار مثبت و منفی براتون مشخص میکنه.‏

‏* این برنامه ویژگی خاصی هم داره؟

این برنامه بر اساس آیین نامه مبحث ششم مقررات ملی ایران سال 1392 نوشته شده و علاوه بر اینکه فرمول ترکیبات رو نمایش میده، با وارد کردن هر بار، محاسبات ‏مربوط به اون بارها انجام میشه تا از اتلاف وقت کاربر جلوگیری کنه. تقریبا همه فارغ التحصیلان رشته مهندسی عمران برای گرفتن پروانه اشتغالشون مجبورن آزمون ‏نظام مهندسی رو بگذرونن و خیلیا هم برای ارتقا پایشون مجبورن چند بار دیگه امتحان بدن و توی همه این امتحانا، چه نظارت و چه محاسبات و حتی آزمون اجرا ‏بحث سازه‌های بتنی هست و بحث ترکیبات بارگذاری از قسمتهای مهم مبحث 6 و سازه های بتنی به شمار میره. ضمن اینکه توی کار محاسبات حتما با این موارد ‏مواجه میشی. بنا بر این یکی از برنامه های پر کاربرد رشته مهندسی عمران به حساب میاد.‏‎ ‎

‏* دیگه؟

ترکیبات بارگذاری مبحث ششم یکم با آیین نامه مبحث 9 متفاوته از این نظر که در مبحث 6 بار زنده سقف و یه سری ضریب کاهش رو بر اساس حداقل بار زنده ‏گسترده یکنواخت ساختمان اعمال کرده که از این نظر کاملتر از مبحث 9 هستش ولی البته بار یخ و بار باد وارد به یخ رو اعمال نکرده! به هر حال باید دید که کدوم امتحان رو داریم میدیم تا از برنامه مخصوص خودش ‏استفاده کنیم. این برنامه حالات مختلف بارگذاری از جمله مثبت و منفی بودن احتمالی بارگذاری رو در نظر میگیره و بحرانی‌ترین حالت رو مشخص میکنه. ضمنا از ‏اونجایی که آیین نامه مبحث 6 از سال 1392 تغییر عمده ای کرده، استفاده از این برنامه میتونه کمک بزرگی در جلوگیری از اشتباه داوطلبان امتحانات نظام مهندسی و ‏دانشگاهی باشه.‏‎ ‎این برنامه با نام ‏TarkiBet‏ در ماشین حساب نامگذاری شده است. Tarki که مروبط میشه به ترکیبات بارگذاری، Bet هم مربوط میشه به سازه های بتنی. از اونجایی که مبحث ششم مقررات ملی به تازگی تجدید ویرایش شده، بررسی ‏این مثال برای درک بهتر ضوابط مربوط به ترکیب بارهای حالتهای حدی نهایی در طراحی ساختمانهای بتن آرمه خواهد داشت. بنابراین کسانی که برنامه را هم ندارن، ‏میتونن با بررسی این مثال از نکات ذکر شده در آن بهره‌مند بشن.‏

مثال: با توجه به ترکیبات بارگذاری ‏مبحث ششم مقررات ملی ساختمان سال ‏‏1392، بحرانی ترین ترکیب بار با ‏مشخصات زیر مربوط به ساختمان ‏اداری را بیابید.‏

بار مرده: ‏‎500 kg‎
بار زنده: ‏‎150 kg‎
بار زنده سقف: ‏‎70 kg‎
بار برف: ‏‎80 kg‎
بار باران: ‏‎20 kg‎
بار باد: ‏‎80 kg‎
بار زلزله: ‏‎-350 kg‎
بار رانشی خاک: ‏‎30 kg‎
بار ناشی از سیال مشخص: ‏‎15 kg‎
بار سیل: ‏‎90 kg‎
بار ناشی از اثر خودکرنشی: ‏‎60 kg‎

این برنامه بخشهای مختلف ترکیبات بارگذاری ‏در حالت حد نهایی سازه های بتنی رو محاسبه ‏میکنه و بیشترین مقدار هر بخش رو مشخص ‏میکنه. همونطور که میدونین سازه ها، اعضا و ‏شالوده های ساختمانهای بتنی باید به گونه ای ‏طراحی شوند که مقاومت طراحی آنها بزرگتر یا ‏برابر با اثرات ناشی از ترکیب بارهای ضریبدار ‏زیر باشند:‏

‎1) 1.25D+1.5L+1.5(Lr;S;R)‎
‎2) D+(1.2 or 0.6)L ‎‎+1.2(Lr;S;R)+1.2(W;0.7E)‎
‎2-2) D+1.2L+1.2(Lr;S;R) ‎‎+1.2(W;0.7E)+2Fа‎
‎3) 0.85D+1.2(W;0.7E)‎
‎3-2) 0.85D+1.2W+2Fа‎
‎4) 1.25D+(1.5 or 0.75)L ‎‎+1.5(Lr;S;R)+1.5(H;0.84F)‎
‎5) 0.85D+1.5(H;0.84F)‎
‎6) D+1.2L+1.2(Lr;S)+T
‎7) 1.25D+1.5T‎

این ترکیبات بار به نظر 7 ترکیب بار مختلف میاد ‏ولی در عمل بیش از 60 ترکیب بار مختلف رو ‏شامل میشن. که این برنامه همه این حالات رو ‏در نظر میگیره و برات حساب میکنه.‏

‏1-‏

برنامه در اولین صفحه علاوه بر اینکه بار مرده ‏رو ازت میگیره، مشخص میکنه که الان چه ‏بخشی از روابط مربوط به ترکیبات بارگذاری ‏حالت حدی نهایی رو برات میخواد حساب کنه. ‏همونطور که در صفحه 15 آیین نامه مبحث ‏ششم مقررات ملی ساختمان مشخص شده، ‏ترکیبات بار عبارتند از:‏‎

‎یکی از نکات مهمی که باید توی ترکیبات ‏بارگذاری بهش توجه کرد، در نظر نگرفتن اثر ‏کاهنده بار زنده در هر یک از ترکیبات ‏بارگذاری هستش. بنا بر این، برای در نظر گرفتن ‏این حالات، چون این حالات در ترکیبات ‏بارگذاری مشخص نشدن، توی این برنامه ‏معادلاتی که با علامت ستاره مشخص شدن، اثر ‏بار زنده در نظر نگرفته شده تا اگر این بار زنده ‏اثر کاهنده داشته، این شرط مهم رو هم لحاظ ‏کرده باشه. بدیهیه اگه بار زنده اثر افزاینده ‏داشته باشه توی معادلات ارائه شده در ترکیبات ‏بار لحاظ میشه و هیچ نگرانی در این باره وجود ‏نداره. اون پایین، بهت فرمول محاسبه اولین ‏ترکیب بارگذاری رو بهت نشون میده. توی ‏اولین فرمول مثلا قرار بوده ‏‎1.25D+1.5L+1.5Lr‎‏ محاسبه بشه. برنامه ‏فرض میکنه بارهای زنده اثر کاهنده داشته باشن ‏‏(که توی این مثال ندارن) و اونا رو صفر در نظر ‏میگیره و میشه ‏‎1.25D‎‏. اصلن چرا این کار رو ‏میکنه؟ فرض کن اگه بار زنده اثر منفی وارد ‏میکرد، مثلا باعث ایجاد لنگر منفی میشد. اگه ‏اثرش کم بود که باعث کاهش اثر لنگر مثبت ‏بار مرده میشد. که در این صورت باید اثرش رو ‏نادید میگرفتیم. اما اگه اثرش بیشتر از اثر لنگر ‏مثبت بار مرده میشد دیگه نباید نادید گرفتش ‏بلکه باید لنگر منفی رو هم در نظر گرفت که ‏توی ترکیب بار اصلی حساب میشه. بنابراین ‏برنامه میاد تمام حالات رو در نظر میگیره.‏

‏2-‏

اینجا بار زنده رو ازت میگیره. میبینی که با وارد ‏کردن هر مقدار، محاسباتی رو که با اون مقادیر ‏میشه انجام داد، صورت میگیره تا اگه نیاز به ‏محاسبات بعدی نباشه از اتلاف وقت کاربر ‏جلوگیری به عمل بیاد.‏

‏3-‏

اینجا بار زنده بام رو ازت میگیره.‏

‏4-‏

اینجا بار برف رو ازت میگیره.‏

‏5-‏

اینجا بار باران رو ازت میگیره. اگه هر کدوم از ‏این بارها توی مسئله داده نشده بود مقدار صفر ‏رو برنامه میدیم.‏

‏6-‏

خوب تا اینجا برنامه حالات مختلف مربوط به ‏اولین رابطه ترکیبات بارگذاری رو حساب کرده ‏و بهت داده که با یک خط چین آخر صفحه ‏مشخص کرده. همونطور که میبینی یک رابطه ‏داده شده ولی در اصل 8 تا محاسبه رو باید ‏انجام بدی که خود برنامه تمام حالات رو در نظر ‏گفته و برات حساب میکنه. برنامه در اینجا ‏متوقف میشه تا اگه خواستی بتونی این ترکیبات ‏رو بررسی کنی یا اگه لازم بود فرمولها رو توی ‏برگه یادداشت کنی و حاصل محاسبات رو هم ‏به طور جداگانه یادداشت کنی. ولی لازم نیست ‏بگردی دنبال بحرانی ترین حالت، چون خود ‏برنامه بعد از بررسی کلیه ترکیبات بارگذاری ‏مربوط به هر بخش ترکیبات بارگذاری در ‏حالت حدی نهایی مقدار بحرانی رو بهت میده. ‏بنابراین برای امتحانات تستی یا امتحاناتی که ‏جزئیات حل مسئله براشون مهم نیست میتونی ‏خیلی راحت روی دکمه ‏play‏ پایین صفحه ‏سمت راست کلیک کنی تا برنامه به ادامه ‏محاسبات بپردازه.‏

‏7-‏

همونطور که میدونی، برای کاربری هایی که ‏L₀‎‏ ‏‏(حداقل بار گسترده یکنواخت) اونا کمتر از ‏‎5kN/m²‎‏ باشه، به استثنا بام، کف پارکینگها یا ‏محل اجتماع عمومی، ضریب بار مربوط به ‏L‏ ‏رو میشه برای ترکیب بار شماره 2، به 0.6 و برای ‏ترکیب بار شماره 3 به 0.75 تقلیل داد. این ‏حداقل بار گسترده یکنواخت رو باید بر اساس ‏نوع کاربری از جدول 6-5-1 صفحه 37 تا 39 ‏مبحث ششم مقررات ملی ساختمان ایران بدست ‏بیاری. البته خود این مقدار تاثیری توی خود ‏محاسبات نداره ولی باید این مقدار رو به برنامه ‏بدی تا برنامه با عدد 5 مقایسش کنه و اثرش رو ‏توی ضریب ‏L‏ اعمال کنه. همونطور که میبینی ‏اون پایین فرمول 2 رو برات نوشته.‏

‏8-‏

من میرم از جدول 6-5-1 برای ساختمان اداری ‏میبینم که بیشترین مقدارش 4.5 هستش که البته ‏کمتر از 5 هست و خلاصه به برنامه میدم دیگه!‏

شما اگه کاربری براتون مشخص نبود از ‏استادتون بپرسین اگه هم مشخص نبود توی ‏برگه بنویسین با فرض کاربری فلان و ‏L0‎‏ مربوط ‏به اونو وارد برنامه کنین.‏

‏9-‏

برنامه وارد محاسبات مربوط به دومین رابطه ‏ترکیبات بارگذاری میشه و همونطور که میبینی ‏این فرمول با ستاره مشخص شده و یعنی داره اثر ‏بار زنده رو ندید میگیره که اگه اثر کاهنده ‏داشته باشه توی ترکیب بار لحاظش نکنه. به هر ‏حال اینجا برنامه بار باد رو ازت میخواد که بهش ‏میدی.‏

‏10-‏

بار زلزله رو خود مسئله منفی داده. ولی ‏همونطور که میدونی بار زلزله رفت و برگشتیه و ‏باید یه بار هم مثبت در نظر بگیری و ولی مسئله ‏اینو داده دیگه پس به صورت منفی وارد ‏میکنیم.‏

‏11-‏

اینجا برنامه متوقف میشه تا بخشی از حالات ‏ترکیبات بارگذاری مربوط به دومین رابطه نشون ‏داده شده توی ترکیبات که خودش 10 تا رابطه ‏هست رو بتونی ببینی و بررسی کنی و اگه لازم ‏بود توی برگه امتحانی بنویسی. البته این روابط با ‏ستاره مشخص شده یعنی چی؟! به هر حال بعد ‏از بررسی روی آیکن ‏play‏ پایین صفحه سمت ‏راست کلیک کنی تا برنامه به ادامه محاسبات ‏بپردازه.‏

‏12-‏

اینجا برنامه متوقف میشه تا بقیه حالات دومین ‏رابطه ترکیب بار رو هم ببینی و بررسی کنی و ‏بیشترین مقدار ترکیبات بار تا اینجای محاسبات ‏رو بهت میده تا اگه دیگه کاری با بقیه ترکیبات ‏بار نداشته باشی بیخودی وقتت تلف نشه.‏

‏13-‏

بازم نکته مربوط به ترکیب بار که میگه اگه ‏سازه در محل با احتمال وقوع سیل واقع شده، ‏علاوه بر ترکیب بارهایی که ارائه شده، باید دو ‏ترکیب بار اضافی با جایگزینی ‏‎1.2W+2Fa‎‏ ‏بجای ‏‎1.2W‎‏ در ترکیبهای 2 و 3 هم در نظر ‏گرفته بشه. اگه منطقه سیل خیز نباشه مشخصه ‏که ‏Fa‏ صفره دیگه.‏

‏14-‏

برنامه مقدار بار سیل رو ازت میگیره.‏

‏15-‏

برنامه اینجا متوقف میشه تا شما بتونی ترکیبات ‏مختلف باری که مربوط به رابطه ترکیبات بار ‏سیل هستش رو بررسی کنی و بیشترین مقدار ‏محاسبه شده تا الان رو بهت میده.‏

‏16-‏

برنامه اینجا علاوه بر اینکه محاسبات مربوط به ‏ترکیبات مختلف معادله سوم ترکیبات بار بعلاوه ‏در نظر گرفتن حالت سیلی رو بهت نشون میده، ‏بحرانی‌ترین حالت مربوط به ترکیبات بار تا حالا ‏رو برات مشخص میکنه و بهت میده.‏

‏17-‏

برنامه از ما بار فشار رانشی خاک رو میخواد. ‏اگه داشتیم که واردش میکنیم. اگه نداشتیم ‏خوب صفر میدیم، که اینجا داریم.‏

‏18-‏

برنامه ازت بار مربوط به فشار و وزن مایعات رو ‏میخواد.‏

‏19-‏

اینجا برنامه متوقف میشه تا بخشی از حالات ‏ترکیبات بارگذاری مربوط به چهارمین رابطه ‏نشون داده شده توی ترکیبات که خودش 10 تا ‏رابطه هست رو بتونی ببینی و بررسی کنی و اگه ‏لازم بود توی برگه امتحانی بنویسی. البته این ‏روابط با ستاره مشخص شده یعنی چی؟! به هر ‏حال بعد از بررسی روی آیکن ‏play‏ پایین ‏صفحه سمت راست کلیک کنی تا برنامه به ‏ادامه محاسبات بپردازه.‏

‏20-‏

برنامه اینجا متوقف میشه تا شما بتونی ترکیبات ‏باری که شامل بار مربوط به فشار و وزن ‏مایعات هستش رو بررسی کنی.‏

‏21-‏

ضمن اینکه میتونی محاسبات مربوط به حالات ‏مختلف پنجمین رابطه ترکیبات بارگذاری ‏حالت حدی نهایی رو ببینی، برنامه بحرانی‌ترین ‏حالت ترکیبات بارگذاری تا حالا رو مشخص ‏میکنه و بهت میده. ‏

‏22-‏

برنامه وارد محاسبات مربوط به ترکیبات بارهای ‏خودکرنشی میشه. برنامه ششمین ترکیب بار رو ‏بهت نشون میده و مقدار بار حرارتی و خزشی و ‏نشست و ... رو ازت میگیره.‏

‏23-‏

برنامه اینجا متوقف میشه تا شما بتونی ‏ترکیبات مختلف باری که مربوط به ششمین ‏ترکیب بار هستش رو بررسی کنی.‏

‏24-‏

برنامه اینجا علاوه بر اینکه محاسبات مربوط ‏معادله آخر ترکیبات بار هستش رو بهت نشون ‏میده، بحرانی‌ترین حالت مربوط به ترکیبات بار ‏رو برات مشخص میکنه و بهت میده.‏

همونطور که دیدی همین 7 تا معادله ترکیبات ‏بار خودش بیش از 60 حالت مختلف داره که ‏اگه بخوای دستی حسابش کنی علاوه بر اینکه ‏ممکنه توی محاسباتت اشتباه کنی، وقت خیلی ‏زیادی هم ازت میبره که با این برنامه به راحتی و ‏به سرعت میتونی انجامش بدی.‏

موفق باشی