‏‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎري ﻣﺤﺪود ﻧﺸﺪه ﺑﺮاي رس اﺷﺒﺎع ‏

‏‫آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎري ﻣﺤﺪود ﻧﺸﺪه ﻳﻚ ﻧﻮع ﺧﺎص آزﻣﺎﻳﺶ ‪ ‏UU‬‎‏ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﺑـﺮاي ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎي رﺳـﻲ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار‬ ﻣﻴﮕﻴﺮد. در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ، ‏ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺪود ﻛﻨﻨﺪه ‏σ3‬‎‏ ﻣﺴﺎوي ﺻﻔﺮ اﺳﺖ. ﺑﺎر ﻣﺤﻮري ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻋﻤﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد ﺗـﺎ ﮔﺴـﻴﺨﺘﻪ‬ ﮔﺮدد. در ﻟﺤﻈﻪ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ، ﺗﻨﺶ اﺻﻠﻲ ﺣﺪاﻗﻞ ‏ﻛﻞ ﻣﺴﺎوي ﺻﻔﺮ و ﺗﻨﺶ اﺻﻠﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻛﻞ ﻣﺴﺎوي ‏‎ σ3‬‎اﺳﺖ ﻛﻪ داﻳﺮه ﻣﻮر ﻧﻈﻴﺮ‬ ‫آن ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ 8-28 ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ داﻳﺮه ﻣﻮر ﻣﻲ ﺗﻮان ‏ﻧﻮﺷﺖ:‬‏

‏‫‪‏‎ q u‬‎در راﺑﻄﻪ ﻓﻮق، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻣﺤﺪود ﻧﺸﺪه ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد . در ﺟﺪول 8-2 ﺳﻔﺘﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ رﺳﻬﺎ ﺑـﺮ ﭘﺎﻳـﻪ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ‬ ‫ﻓﺸﺎري ﻣﺤﺪود ﻧﺸﺪه آﻧﻬﺎ ، اراﺋﻪ ‏و در ﺷﻜﻞ 8-29 ﻧﻴﺰ ﺗﺼﻮﻳﺮي از دﺳﺘﮕﺎه آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎري ﻣﺤﺪود ﻧﺸﺪه ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه.‬‏

‏‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﻈﺮي، ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻳﻚ ﺧﺎك رس اﺷﺒﺎع، در آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎري ﻣﺤﺪود ﻧﺸﺪه و آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري‬ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ زﻫﻜﺸﻲ ﻧﺸﺪه، ﺑﺎﻳﺪ ‪ ‏cu‬‎‏ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ دﻫﻨﺪ. ﻟﻴﻜﻦ در ﻋﻤﻞ ‪ ‏cu‬‎‏ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎري ﻣﺤﺪود ﻧﺸـﺪه‬ ﺑﺮاي ﺧﺎك رس اﺷﺒﺎع، ﻗﺪري ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ از ﻣﻘﺪار ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ‏از آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ‪‏UU‬‎‏ اﺳﺖ. اﻳـﻦ ﺣﻘﻴﻘـﺖ در ﺷـﻜﻞ 8-32‬ ‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ.‬‏

‏‫ﺟﺪول 8-2 ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺳﻔﺘﻲ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬ ‫ﻓﺸﺎري ﻣﺤﺪود ﻧﺸﺪه‬‏

‏‫

ﺷﻜﻞ 8-28 آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎري ﻣﺤﺪود ﻧﺸﺪه‬‏

ﺷﻜﻞ 8-92 (اﻟﻒ) دﺳﺘﮕﺎه آزﻣﺎﻳﺶ ﻓﺸﺎري ﻣﺤﺪود ﻧﺸﺪه (ب) ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﺲ از ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ‬‏

‏‫ﻧﻜﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ‏

‏‫در ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻗﺒﻞ ، ﺑﻴﺎن ﻧﻜﺎت زﻳﺮ در ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ﻻزم ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ:‬‏

‏‫1- ﺑﺮ ﺧﻼف آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮش ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ، ﺻﻔﺤﺎت ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ در آزﻣﺎﻳﺸﻬﺎي ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ.‬‏
‏‫2- ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺤﺜﻬﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﻣﻮرد اﻧﻮاع آزﻣﺎﻳﺸﻬﺎي ﺳﻪ ﻣﺤﻮري، روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻫﺮ ﺧـﺎك ﺑﺴـﺘﮕﻲ ﺑـﻪ‬ ﻓﺸﺎر آب ﺣﻔﺮه اي ﺗﻮﻟﻴﺪ ‏ﺷﺪه در ﺣﻴﻦ آزﻣﺎﻳﺶ دارد. ﺑﺎ زﻫﻜﺸـﻲ ﻧﻤﻮﻧـﻪ، ﻓﺸـﺎر آب ﺣﻔـﺮه اي از ﺑـﻴﻦ ﻣـﻲ رود. در ﻧﺘﻴﺠـﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺧﺎك در ﻣﺤﻞ، ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ‏ﺑﺎرﮔﺬاري و زﻫﻜﺸﻲ آن دارد.‬‏

‏‫ﺑﺮاي ﺷﺮاﻳﻂ در ﻣﺤﻞ، در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎﺷﺪ، در ﺧﺎﻛﻬﺎي داﻧﻪ اي اﺣﺘﻤﺎﻻً زﻫﻜﺸﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺑـﻪ وﻗـﻮع‬ ﻣﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪد. در ﭼﻨﻴﻦ ‏ﺷﺮاﻳﻄﻲ، ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﺮﺷﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از آزﻣﺎﻳﺶ زﻫﻜﺸﻲ ﺷﺪه ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻮده و ﺑﺎﻳﺪ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار‬ ﮔﻴﺮﻧﺪ. در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮاي رﺳﻬﺎي ﻋﺎدي ﺗﺤﻜﻴﻢ ‏ﻳﺎﻓﺘ،ﻪ‎ ‬‎زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮاي زاﻳﻞ ﺷﺪن اﺿﺎﻓﻪ ﻓﺸﺎر ﺣﻔـﺮه اي ﺗﻮﻟﻴـﺪ‬ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﺣﺪاث ﺷﺎﻟﻮده ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺧﻴﻠﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑـﻮده و در ﺣـﻴﻦ اﺣـﺪاث و ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ ‏ﺑﻌـﺪ از اﺗﻤـﺎم ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎن، ﺷـﺮاﻳﻂ‬ زﻫﻜﺸﻲ ﻧﺸﺪه وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﮔﺮ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪاري ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﺧﺎك ﺑﺎﺷﺪ، اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ‏زﻫﻜﺸـﻲ‬ ﻧﺸﺪه (‏φ=0‎‏)‏‎ ‬‎ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. ﻟﻴﻜﻦ ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﻣﺪت ﻛﺎﻓﻲ از اﺗﻤﺎم ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، زﻫﻜﺸﻲ ﺧﺎك ﻛﺎﻣﻞ ﺷﺪه و ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﭘﺎﻳﺪاري درازﻣﺪت ‏ﺧﺎك، اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي زﻫﻜﺸﻲ ﺷﺪه ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﺧﺎﻛﻬﺎي رﺳـﻲ‬ ‫اﺷﺒﺎع، ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎﻳﺪاري در دو ﺣﺎﻟﺖ زﻫﻜﺸﻲ ‏ﻧﺸﺪه و زﻫﻜﺸﻲ ﺷﺪه ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﺮﺷﻲ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻻزم ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ.‬‏
‏‫3- در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮش ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ، اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ﻣﺸﻜﻠﺘﺮ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻧﻴﺎز دارد.‬‏

‎‫‎ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ‬‏

جزوه درس مکانیک خاک و پی جناب آقای عبدالمتین ستایس ‏www.ams.ir
اﺻﻮل ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻚ، ﺟﻠﺪ اول: ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺧﺎك.، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺎﭘﻮر ﻃﺎﺣﻮﻧﻲ.، ﭼﺎپ ﻫﻔﺘﻢ 1380، وﻳﺮاﻳﺶ دوم.‬‏
ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺳﻮاﻻت ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه آزﻣﻮن ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺧﺎك.، ﺗﺎﻟﻴﻒ: ﺳﺎﺳﺎن اﻣﻴﺮ اﻓﺸﺎري.، ﭼﺎپ ﺳﻮم 1382.‬‏