برنامه های درس مکانیک خاک و پی
برنامه های درس مکانیک خاک و پی شامل موارد زیر است:
راﺑﻄﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻴﻦ ﺗﻨﺶ ﻛﻞ، ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ و ﻓﺸﺎر آب ﺣﻔﺮه اي ﻃﺒﻖ راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ:
σ = σ′ + u
ﻓﺸﺎر آب ﺣﻔﺮه اي u در ﻻﻳﻪ اي از آب ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺻﻌﻮد ﻣﻮﺋﻴﻨﮕﻲ ﻛﺎﻣﻼً اﺷﺒﺎع ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﺴﺎوي γ w ⋅ h- ﺑﺎ ﻓﺮض ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴﻔﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺒﻨﺎ، h ارﺗﻔﺎع ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از ﺳﻄﺢ آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ اﺳﺖ. در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﻮﺋﻴﻨﮕﻲ،اﺷﺒﺎع ﻧﺎﻗﺺ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻓﺸﺎر آب ﺣﻔﺮه اي را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺖ:
ﻛﻪ در آن S درﺟﻪ اﺷﺒﺎع ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺻﺪ اﺳﺖ.
اﮔﺮ آب ﻣﻮﺟﻮد در ﻳﻚ ﺗﻮده ﺧﺎك، ﺣﺮﻛﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ (ﻧﺸﺖ)، ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد. ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﻣﺘﺪاد ﺣﺮﻛﺖ آب اﻳﻦ ﺗﻨﺶ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻢ ﻳﺎ زﻳﺎد ﺷﻮد. ﻣﻘﺪاري ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻨﺶ اﻓﺰوده ﻳﺎ از آن ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد را ﻓﺸﺎر ﻧﻔﻮذ ﻳﺎ ﻓﺸﺎر ﺗﺮاوش ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ و از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ:
P = i⋅z⋅γw
ﻛﻪ در آن:
P = ﻓﺸﺎر ﻧﻔﻮذ ﻳﺎ ﻓﺸﺎر ﺗﺮاوش
i = ﺷﻴﺐ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ در ﺗﻮده ﺧﺎك
z = ﻋﻤﻖ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از ﺳﻄﺢ ﺧﺎك
γ w = وزن ﻣﺨﺼﻮص آب
ﺣﺎل اﮔﺮ ﺣﺮﻛﺖ آب در ﺗﻮده ﺧﺎك ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ، از ﻣﻘﺪار ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ، ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻋﻼﻣﺖ ﻓﺸﺎر ﺗﺮاوش ﻣﻨﻔﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. وﻟﻲ اﮔﺮ ﺣﺮﻛﺖ آب ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ اﻓﺰوده ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻋﻼﻣﺖ ﻓﺸﺎر ﺗﺮاوش ﻣﺜﺒﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.
ﻧﻜﺘﻪ :
ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ اﺷﺎره ﺷﺪ، iﺷﻴﺐ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ در ﺗﻮده ﺧﺎك اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان آن را ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از دو روش زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد:
(اﻟﻒ) ﺑﺎ در اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻦ ﻣﻘﺪار Q، A و K ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ دﺑﻲ ﮔﺬرﻧﺪه از ﺗﻮده ﺧﺎك، ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﺎك و ﺿﺮﻳﺐ ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﺧﺎك ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ . Q = KiA.
(ب) ﺑﺎ داﻧﺴﺘﻦ اﺧﺘﻼف ﺑﺎر آﺑﻲ ﺑﻴﻦ دو ﻧﻘﻄﻪ از ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ آب در ﺗﻮده ﺧﺎك و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ دو ﻧﻘﻄﻪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ i = Δh / L.