ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﻜﻴﻢ زﻳﺮ ﻳﻚ ﺷﺎﻟﻮده ‏

‏‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻨﺶ ﻗﺎﺋﻢ در زﻳﺮ ﺧﺎك ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺎري ﻛﻪ در روي ﺳﻄﺤﻲ ﻣﺤﺪود اﻋﻤﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤـﻖ‬ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ. در اﻳﻦ ‏ﻣﻮارد ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻳﻚ ﺑﻌﺪي ﻳﻚ ﺷﺎﻟﻮده از رواﺑﻂ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻳﻚ ﺑﻌـﺪي اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲ‬ﺷﻮد. ﻟﻴﻜﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻨﺶ ‪ ‏Δp‬‎‏ در اﻳﻦ رواﺑﻂ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺴﺎوي ‏ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر در زﻳﺮ ﻣﺮﻛﺰ ﺷﺎﻟﻮده ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑـﺮاي ﺗﻌﻴـﻴﻦ‬ ‫آن از راﺑﻄﻪ وزﻧﻲ زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد:‬‏

‏‫ﻛﻪ در آن ‪ ‏Δp m ‎، ‏Δp t‬‎‏ و ‪ ‏Δp b‬‎‏ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ، وﺳﻂ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻻﻳﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻓﺸـﺎرﻫﺎي ﻓـﻮق ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﺎ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از روش ‏ﺷﺮح داده ﺷﺪه در ﻓﺼﻞ ﺗﻮزﻳﻊ ﺗﻨﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد.‬‏

‏‫ﻧﺸﺴﺖ آﻧﻲ (ارﺗﺠﺎﻋﻲ) ‏

ﺷﺎﻟﻮده اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ و ﺳﺨﺖ‬ ‏

‏‫ﻧﺸﺴﺖ آﻧﻲ و ﻳﺎ اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻳﻚ ﺷﺎﻟﻮده ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از اﻋﻤﺎل ﺑﺎر ﺑﺪون ﺗﻐﻴﻴﺮي در ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ. ﻣﻘﺪار ﻧﺸﺴـﺖ‬ ‫ﺗﻤﺎﺳﻲ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﻧﻌﻄﺎف ‏ﭘﺬﻳﺮي ﺷﺎﻟﻮده و ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭘﻲ دارد.‬‏

‏‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺷﺎﻟﻮده ﻛﺎﻣﻼً اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎ ﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮده در روي ﺳﻄﺢ اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻧﻈﻴﺮ رس اﺷﺒﺎع ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﺸﺴﺖ‬ اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ 7–19–‏اﻟﻒ ﺷﻜﻞ ﻣﻘﻌﺮ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﻟﻴﻜﻦ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻟﻮده ﺳﺨﺖ ﺑﺎﺷﺪ و در روي ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻻﺳـﺘﻴﻚ‬ ﻧﻈﻴﺮ رس ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﻧﺸﺴﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‏وﻟﻲ ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﺠﺪدي در ﺗﻨﺶ ﺗﻤﺎﺳﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه و از ﺣﺎﻟـﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧـﺖ‬ ‫ﺧﺎرج ﻣﻲ ﺷﻮد (ﺷﻜﻞ 7-20-ب).‬‏

‏‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻧﺸﺴﺖ و ﻧﻤﻮدار ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺸﺎر ﺗﻤﺎﺳﻲ ﻣﺬﻛﻮر در ﻓﻮق ﺑﺮاي ﺧﺎﻛﻬﺎﻳﻲ ﺻﺎدق اﺳﺖ ﻛﻪ ﺿﺮﻳﺐ ارﺗﺠﺎﻋﻲ‬ ‫(اﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ) آﻧﻬﺎ در ﻋﻤﻖ ‏ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ. در ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺪون ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﺿﺮﻳﺐ اﻻﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻪ ﺑﺎ ﻋﻤﻖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣـﻲ ﻳﺎﺑـﺪ. ﺑـﻪ ﻋـﻼوه‬ ﻓﻘﺪان ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺟﺎﻧﺒﻲ در ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ در ﻟﺒﻪ ﻫﺎي ‏ﺷﺎﻟﻮده وﺟﻮد دارد. در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺎﺳﻪ در ﻟﺒﻪ ﻫﺎي ﺷﺎﻟﻮده ﺷﻜﻞ ﭘﺬﻳﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬ ﺑﻴﺮون راﻧﺪه ﺷﺪه و ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺷﺎﻟﻮده ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺤﺪب در ﻣﻲ آﻳﺪ (ﺷﻜﻞ ‏‏7-91-ب). ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺸﺎر ﺗﻤﺎﺳﻲ ﺑـﺮاي ﺷـﺎﻟﻮده‬ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ و ﺳﺨﺖ (ﻳﻌﻨﻲ ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺴﺎوي) در روي ﻣﺎﺳﻪ و ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻻﺳﺘﻴﻚ در ﺷـﻜﻞ ﻫـﺎي 7-91 و 7-‏‏02 ﻧﺸـﺎن داده ﺷـﺪه‬ ‫اﺳﺖ.‬‏

‏‫ﺷﻜﻞ 7-19 ﻓﺸﺎر ﺗﻤﺎﺳﻲ و ﻧﺸﺴﺖ ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ: (اﻟﻒ) ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻻﺳﺘﻴﻚ (ب) ﻣﺼﺎﻟﺢ داﻧﻪ اي‬‏

 ‫ﺷﻜﻞ 7-20 ﻓﺸﺎر ﺗﻤﺎﺳﻲ و ﻧﺸﺴﺖ ﻓﻮﻧﺪاﺳﻴﻮن ﺻﻠﺐ: (اﻟﻒ) ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻻﺳﺘﻴﻚ (ب) ﻣﺼﺎﻟﺢ داﻧﻪ اي‬‏