ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﻜﻴﻢ ‏

‏‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﺧﺎك اﺷﺒﺎع ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻨﺶ ﻗﺮار ﮔﻴـﺮد، ﻓﺸـﺎر آب ﺣﻔـﺮه اي ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻧﺎﮔﻬـﺎﻧﻲ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣـﻲ ﻳﺎﺑـﺪ.‬ درﺧﺎﻛﻬﺎي ﻣﺎﺳﻪ اي ﻛﻪ ﻧﻔﻮذ ‏ﭘﺬﻳﺮي ﺑﺎﻻﺳﺖ، زﻫﻜﺸﻲ ﻧﺎﺷﻲ از اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر آب ﺣﻔﺮه اي ﺳﺮﻳﻌﺄ اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺸﻮد. زﻫﻜﺸﻲ آب ﺣﻔﺮه‬ اي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺣﺠﻢ ﺗﻮده ﺧﺎك ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ‏آن اﻳﺠﺎد ﻧﺸﺴﺖ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﻠﺖ زﻫﻜﺸﻲ ﺳﺮﻳﻊ آب ﺣﻔﺮه اي در ﺧﺎﻛﻬﺎي‬ ‫ﻣﺎﺳﻪ اي، ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﻜﻴﻢ و آﻧﻲ در آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن رخ ﻣﻲ دﻫﺪ.‬‏

‏‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﺧﺎك رس اﺷﺒﺎع ، ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻨﺶ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ، اﺑﺘﺪا ﻧﺸﺴﺖ آﻧﻲ رخ ﻣﻴﺪﻫﺪ. اﻣﺎ از آﻧﺠـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ‬ ﺿﺮﻳﺐ ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﻳﺮي رس ﺑﻪ ﻃﻮر ‏ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ از ﺿﺮﻳﺐ ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﻳﺮي ﻣﺎﺳﻪ اﺳﺖ، زﻫﻜﺸﻲ آب ﺣﻔﺮه اي ﺳﺮﻳﻌﺎً اﻧﺠـﺎم‬ ﻧﺸﺪه و زاﻳﻞ ﺷﺪن اﺿﺎﻓﻪ ﻓﺸﺎر آب ﺣﻔﺮه اي ﻧﺎﺷﻲ از ‏ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗـﺪرﻳﺠﻲ و در ﻳـﻚ زﻣـﺎن ﻃـﻮﻻﻧﻲ رخ ﻣﻴﺪﻫـﺪ. ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‬ ﻛﺎﻫﺶ ﺣﺠﻢ ﺧﺎك ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ آن را ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﻌﺪ ‏از ﺑﺎرﮔﺬاري و ﻧﺸﺴﺖ آﻧﻲ اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷـﺖ.‬‏

درﺧﺎﻛﻬﺎي رﺳﻲ ﻧﺮم ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺸﺴﺖ آﻧﻲ اﺳﺖ. ﺷﻜﻞ 7-1 ﻧﺤﻮه ﺗﺒﺪﻳﻼت اﺿﺎﻓﻪ ﺗﻨﺶ در ﺗﻮده ﺧـﺎك اﺷـﺒﺎع‬ ‫را ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﻜﻴﻤﻲ ‏ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ:‬‏

ﺷﻜﻞ 7-1 ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﻨﺶ ﻛﻞ، ﻓﺸﺎر آب ﺣﻔﺮه اي و ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ در ﻳﻚ ﻻﻳﻪ رس ﺑﺎ زﻫﻜﺸﻲ از ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻨﺶ ﻛﻞ ‪‏Δσ‬‬‎

‏‫ﺣﺎﻟﺘﻲ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ رس اﺷﺒﺎع ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ ‏H‬‎‏ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ دو ﻻﻳﻪ ﻣﺎﺳﻪ اي ﻣﺤﺪود اﺳﺖ ﺗﺤﺖ اﻓـﺰاﻳﺶ آﻧـﻲ ﺗـﻨﺶ‬ ﻛﻞ ‏Δσ‏ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد. اﻳﻦ ‏اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻨﺶ ﻛﻞ ﺑﻪ آب ﺣﻔﺮه اي و ذرات ﺧﺎك اﻧﺘﻘﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ. اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﺶ ﻛـﻞ ‏Δσ‏ ‫ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺘﻲ ﺑﻴﻦ ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ و ﻓﺸﺎر آب ﺣﻔﺮه اي ‏ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﺸﻮد. ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺻﻞ ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ:‬‏

‏‫‪‏Δσ = Δσ′ + Δu

ﻛﻪ در آن:‬‏
‏′‏Δσ‏ = ‏‎‬‎اﻓﺰاﻳﺶ در ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ‬‏
Δu‏ ‫‪ = ‏‎‬‎اﻓﺰاﻳﺶ در ﻓﺸﺎر آب ﺣﻔﺮه اي‬‏

‏‫از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ رس ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﻳﺮي ﻛﻤﻲ دارد و آب ﻧﻴﺰ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﺳﻜﻠﺖ ﺧﺎك ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﺮاﻛﻢ اﺳـﺖ در زﻣـﺎن 0 = ‏t‬‎‏‪ ، ﺗﻤـﺎم‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻨﺶ ‪ ‏Δσ‬‎‏ در ﺗﻤﺎم ‏اﻋﻤﺎق ﺗﻮﺳﻂ آب ﺣﻤﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‬ ‪(‏Δσ = Δu‬‬‎‏) ‫(ﺷﻜﻞ 7-1- ب). در اﻳﻦ زﻣﺎن ﻫﻴﭻ ﺗﻨﺸﻲ ﺗﻮﺳﻂ اﺳﻜﻠﺖ‬ ‫ﺧﺎك ﺣﻤﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻨﺶ ‏ﻣﻮﺛﺮ ﻣﺴﺎوي ﺻﻔﺮ اﺳﺖ .‏

ﺑﻌﺪ از اﻋﻤﺎل اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻨﺶ ‪‏Δσ‬‬‎‏ ﺑﻪ ﻻﻳﻪ رس آب ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﻔﺮات ﻓﺸﺮده ﺷﺪه و از ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺎﺳﻪ اي زﻫﻜﺸـﻲ ﻣـﻲ ﺷﻮد. ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ‏اﺿﺎﻓﻪ ﻓﺸﺎر ﺣﻔﺮه اي در ﻫﺮ ﻋﻤﻖ در ﻻﻳﻪ رﺳﻲ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻧـﺮخ ﺗـﻨﺶ ﺣﻤـﻞ ﺷـﺪه‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ذرات ﺟﺎﻣﺪ ﺧﺎك (ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ) اﻓﺰاﻳﺶ ‏ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در زﻣﺎن بین صفر تا بینهایت ‏‎‬‎دارﻳﻢ:‬‏

ﻟﻴﻜﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬ ‏Δσ‏ و ‪ ‏Δu‬‎‏ در اﻋﻤﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﺴﻴﺮ زﻫﻜﺸﻲ آن ﻧﻘﻄﻪ ﺗﺎ ﻻﻳﻪ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ و ﻳﺎ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﻣﺘﻔـﺎوت اﺳـﺖ (ﺷﻜﻞ 7-1-پ).‬‏

‏‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﻈﺮي در زﻣﺎن ∞ = ‏t‬‎‏‪ ، ﺗﻤﺎم ﻓﺸﺎرﻫﺎي آب ﺣﻔﺮه اي اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺎ زﻫﻜﺸﻲ ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﻻﻳﻪ رﺳﻲ زاﻳﻞ ﺷﺪه‬ ‫و 0 = ‪‏Δu‬‬‎‏ ﻣﻲ‬ ﮔﺮدد. ﺣﺎل ﺗﻤﺎم اﻓﺰاﻳﺶ ‏ﺗﻨﺶ‎ ‎‏ ‏Δσ‏ ﺗﻮﺳﻂ اﺳﻜﻠﺖ ﺧﺎك ﺣﻤﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد (ﺷﻜﻞ 7-1- ت). ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ:‏

‫′‪‏Δσ = Δσ‬‬‎

ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﺪرﺟﻲ زﻫﻜﺸﻲ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺎر و اﻧﺘﻘﺎل ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ آب ﺣﻔﺮه اي ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺎﺑﻊ زﻣﺎن ﻻﻳﻪ رﺳـﻲ‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮد.‬‏

آزﻣﻮن آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻳﻚ ﺑﻌﺪي ‏

‏‫روش آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻳﻚ ﺑﻌﺪي اول ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺮازﻗﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪ. اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ در ﻳﻚ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﺳـﻨﺞ ﻛـﻪ ادﺋـﻮﻣﺘﺮ ﻧﺎﻣﻴـﺪه‬ ﻣﻴﺸﻮد اﻧﺠﺎم ﻣﻴﮕﺮدد. ادﺋﻮﻣﺘﺮ ‏در ﺷﻜﻞ 7-2 ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﺎك در داﺧﻞ ﻳﻚ ﺣﻠﻘﻪ ﻓﻠـﺰي ﻗـﺮار‬ داده ﺷﺪه و دو درﭘﻮش ﺳﻨﮕﻲ ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ ﻳﻜﻲ در ﺑﺎﻻ و ‏دﻳﮕﺮي در ﭘﺎﻳﻴﻦ آن ﻗﺮار داده ﻣـﻲ ﺷـﻮد. ﻗﻄـﺮ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻣﻌﻤـﻮﻻً 2.5 اﻳـﻨﭻ‬ ‫(63.5 ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ) و ﺿﺨﺎﻣﺖ آن ﻳﻚ اﻳﻨﭻ (25.4 ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ) اﺳﺖ. ﺑﺎرﮔﺬاري ﻧﻤﻮﻧﻪ ‏ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ اﻫﺮم اﻋﻤﺎل ﺷﺪه و ﻣﻴﺰان ﻓﺸﺮدﮔﻲ‬ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ ﻋﻘﺮﺑﻪ اي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﻲ ﺷﻮد. در ﺣﻴﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻤﻮﻧﻪ در داﺧﻞ آب ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲ ‏ﺷﻮد. ﻫﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺮاي‬ ﻣﺪت 24 ﺳﺎﻋﺖ ﺣﻔﻆ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺑﻌﺪ از آن ﻣﻴﺰان ﺑﺎر ﻣﻌﻤﻮﻻً دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد. ﺑﺎ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺮدن ﺑـﺎر، ﻣﻴـﺰان ﻓﺸـﺮدﮔﻲ و ‏اﻧـﺪازه‬ ‫ﮔﻴﺮي ﻓﺸﺮدﮔﻲ اداﻣﻪ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ. در اﻧﺘﻬﺎي آزﻣﺎﻳﺶ، وزن ﺧﺸﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد.‬ ‏

ﺷﻜﻞ 7-2 دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻳﻚ ﺑﻌﺪي (ادﺋﻮﻣﺘﺮ)‬‏

‏‫ﺷﻜﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ زﻣﺎن، ﺑﺮاي ﻫﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎر (ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻪ دﻗـﺖ ﺗﻮﺟـﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴـﺪ) ﻣﻄـﺎﺑﻖ‬ ‫ﺷﻜﻞ 7-3 ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در روي ‏ﻧﻤﻮدار ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﺠﺰا ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ اﺳﺖ:‬‏

ﺷﻜﻞ 7-3 ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ – زﻣﺎن در ﺣﻴﻦ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎر ﻣﻌﻠﻮم

‏‫ﻣﺮﺣﻠﻪ 1: ﻓﺸﺮدﮔﻲ اوﻟﻴﻪ ﻛﻪ اﻛﺜﺮا ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﭘﻴﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺖ .‬‏
‏‫ﻣﺮﺣﻠﻪ 2: ﺗﺤﻜﻴﻢ اوﻟﻴﻪ ﻛﻪ ﻃﻲ آن ﺑﻪ ﻋﻠﺖ زﻫﻜﺸﻲ آب ﺣﻔﺮه اي ، ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ آب ﺣﻔﺮه اي ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﻣﺆﺛﺮ ﺗﺒﺪﻳﻞ اﺳﺖ.‬‏
‏‫ﻣﺮﺣﻠﻪ 3: ﺗﺤﻜﻴﻢ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از اﺗﻤﺎم زاﻳﻞ ﺷﺪن ﻓﺸﺎر اﺿـﺎﻓﻲ آب ﺣﻔـﺮه اي رخ ﻣﻴﺪﻫـﺪ و ﻋﻠـﺖ آن ﺑـﻪ وﺟـﻮد آﻣـﺪن ﺗﻐﻴﻴـﺮ‬ ‫ﺷﻜﻠﻬﺎي ﭘﻼﺳﺘﻴﻚ در اﺳﻜﻠﺖ ‏ﺧﺎك اﺳﺖ.‬‏

ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ – زﻣﺎن ﺑﺮاي ﺑﺎرﮔﺬاري ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ درآزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺨﻠﺨﻞ ﻧﻤﻮﻧـﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‏ﻗﺮار ﮔﻴﺮد. در زﻳﺮ روش ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﻓﻮق ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻲ ﺷﻮد:‬‏

ﮔﺎم 1 – ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺨﻠﺨﻞ اوﻟﻴﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ (‏e0‎‏)‏‎ ‬‎را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ (ﺷﻜﻞ 7-4):‬‏

‏‫ﻛﻪ در آن :‬‏
Vvo‏ = ‏‎‬‎ﺣﺠﻢ ﺣﻔﺮات در اﺑﺘﺪاي آزﻣﺎﻳﺶ‬‏
Vs‏ = ‏‎‬‎ﺣﺠﻢ داﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ‬‏

ﺷﻜﻞ 7 – 4 ﺗﻐﻴﻴﺮات ارﺗﻔﺎع ﻧﻤﻮﻧﻪ در آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻳﻚ ﺑﻌﺪي

ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺨﻠﺨﻞ اوﻟﻴﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ وزن داﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ دارﻳﻢ وﻟﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ وزن داﻧـﻪ ﻫـﺎي ﺟﺎﻣـﺪ ﺑﺎﻳـﺪ ﻣﻨﺘﻈـﺮ‬ ﺑﻤﺎﻧﻴﻢ ﺗﺎ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﺑﻪ ‏اﺗﻤﺎم ﺑﺮﺳﺪ ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻤﻮﻧﻪ را در ﮔﺮﻣﺨﺎﻧﻪ (اون) ﺧﺸﻚ ﻧﻤﻮده و وزن ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ.‬ ‏

ﭘﺲ از ﺗﻌﻴﻴﻦ وزن ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ، ﺣﺠﻢ داﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ:‬‏

‏‫ﻛﻪ در راﺑﻄﻪ ﻓﻮق:‬‏
Ws‏ = ‏‎‬‎وزن ﺧﺸﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﻪ در آﺧﺮﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮدﻳﻢ‬‏
Gs‏ = ‏‎‬‎ﭼﮕﺎﻟﻲ داﻧﻪ ﻫﺎ‬‏
γw‏ = ‏‎‬‎وزن ﻣﺨﺼﻮص آب‬‏

‏‫و ‪ ‏Vvo‬‎‏ ﻛﻪ ﺣﺠﻢ ﺣﻔﺮات در اﺑﺘﺪاي آزﻣﺎﻳﺶ اﺳﺖ، از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ:‬‏

Vvo = Vo − Vs‬‬‎

‏‫ﻛﻪ در راﺑﻄﻪ ﻓﻮق
Vo‬‎‏ = ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ در اﺑﺘﺪاي آزﻣﺎﻳﺶ اﺳﺖ.‬‏

‏‫ﮔﺎم 2 – ﭘﺲ از ﺑﺪﺳﺖ آوردن ‪ ‏e o‬‎‏ ﺑﻪ روش ﻓﻮق، ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺨﻠﺨﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري‪ (‏Δe‬‎‏) را ﺑﻪ ﻛﻤﻚ راﺑﻄﻪ زﻳـﺮ‬ ‫ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺪﺳﺖ آورد:‬‏

‏‫ﻛﻪ در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ:‬‏
ΔH‏ = ‏‎‬‎ﻧﺸﺴﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ (ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻣﻴﻜﺮوﻣﺘﺮ) ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن روز ‪ ‏i‬‎ام‬‏
Ho‏ = ‏‎‬‎ارﺗﻔﺎع اوﻟﻴﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﺎك‬‏
Eo‏ = ‏‎‬‎ﺗﺨﻠﺨﻞ اوﻟﻴﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬‏

ﮔﺎم 3 – ﺑﺎ در دﺳﺖ داﺷﺘﻦ ‪ ‏Δe‬‎‏ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺨﻠﺨﻞ در ﭘﺎﻳﺎن روز ‪ ‏i‬‎ام را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﻢ:‬‏

Δe = e o − e i‬‬ ‫‎

‏‫‏ﻧﻜﺘﻪ :‬‏
‏‫‪‏‎ ΔH‬‎و ‪ ‏Δe‬‎‏ ﻧﺸﺴﺖ و ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺨﻠﺨﻞ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن روز ‪ ‏i‬‎ام ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺣﺎل اﮔﺮ روز ‪ ‏i‬‎ام را آﺧﺮﻳﻦ روز آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺤﻜﻴﻢ در ﻧﻈﺮ‬ ‫ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ، در آﻧﺼﻮرت ‪ ‏ΔH‬‎و ‪ ‏Δe‬‎‏ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﺸﺴﺖ و ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺨﻠﺨﻞ در ﭘﺎﻳﺎن ﻋﻤﻞ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد.‬‏